Awọn akoonu
Ninu atẹjade yii, a yoo gbero ọkan ninu awọn imọ-jinlẹ olokiki julọ ni mathematiki – Fermat's Last Theorem, tí ó gba orúkọ rẹ̀ ní ọlá fún òǹkọ̀wé ìṣirò ọmọ ilẹ̀ Faransé náà, Pierre de Fermat, ẹni tí ó ṣe àgbékalẹ̀ rẹ̀ ní fọ́ọ̀mù gbogbogbòò ní 1637.
Gbólóhùn ti theorem
Fun eyikeyi adayeba nọmba n> 2 idogba:
an + bn =cn
ko ni awọn ojutu ni awọn nọmba ti kii-odo a, b и c.
Itan ti wiwa eri
Pelu ilana ti o rọrun ti Fermat's Last Theorem ni ipele ti iṣiro ile-iwe ti o rọrun, wiwa fun ẹri rẹ gba diẹ sii ju ọdun 350 lọ. Eyi ni o ṣe nipasẹ awọn onimọ-jinlẹ olokiki ati awọn ope, eyiti o jẹ idi ti o fi gbagbọ pe imọ-jinlẹ jẹ oludari ninu nọmba awọn ẹri ti ko tọ. Bi abajade, English ati American mathimatiki Andrew John Wiles di ọkan ti o isakoso lati fi mule. Eleyi ṣẹlẹ ni 1994, ati awọn esi ti a ti atejade ni 1995.
Pada ni ọgọrun ọdun XNUMX, awọn igbiyanju lati wa ẹri fun n = 3 Abu Mahmud Hamid ibn al-Khizr al-Khojandi, onimọ-iṣiro Tajik ati onimọ-jinlẹ ni o ṣe. Sibẹsibẹ, awọn iṣẹ rẹ ko ti wa laaye titi di oni.
Fermat ara safihan theorem nikan fun n = 4, eyi ti o gbe awọn ibeere kan dide nipa boya o ni ẹri gbogbogbo.
Tun atilẹba ti o ti theorem fun orisirisi n daba awọn onimọ-jinlẹ wọnyi:
- fun n = 3Eniyan: Leonhard Euler (Swiss, German ati mathimatiki ati mekaniki) ni 1770;
- fun n = 5Eniyan: Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet (Oníṣirò German) àti Adrien Marie Legendre (oníṣirò Faransé) ní 1825;
- fun n = 7: Gabriel Lame (Mathimatiki Faranse, mekaniki, physicist ati ẹlẹrọ);
- fun gbogbo awọn ti o rọrun n <100 (pẹlu awọn ti ṣee ṣe sile ti alaibamu nomba 37, 59, 67): Ernst Eduard Kummer (German mathimatiki).